Bisikletiniz varsa muhakkak bana kulak verin. Bir tamir, bakım ve planlama hikayesi
Merhaba sevgili blog okuyucuları. Merhaba bisikleti olanlar. Merhaba henüz bisikleti olmayan ama bisiklet almayı düşünenler. Bugünki yazımda bisikletimle ilgili bir şeyler anlatacağım.
Hikayemiz benim bir bisikletim olduğunu hatırlamamla başlıyor :)
Arada sırada gezmek için bisiklet ihtiyacım doğdu. Bendeki bisiklet ise yaklaşık 2 yıldır apartmanın dışındaki garaj kısmında, balkon demirlerine tellerle bağlanmış halde ve üstü gelişigüzel şekilde muşamba ile muhafaza eilmiş halde duruyordu. Onu bulunduğu yerden evimin içine aldım. Biraz paslanmış ve kirlenmiş görünüyordu. Lastikleri patlamış zincir paslanmış haldeydi. Lastikleri onarırım, zinciri de yağlarım sonrada yıkar ve binerim zannettim.
Bu işleri bilmeyenler için sade ve anlaşılır olması açısından hikaye akışı şeklinde anlatacağım.
Biraz internetten araştırdım. Amacım yeni lastik alıp eski lastiği söküp atıp yeni lastiği takacağım. İç lastik (bizim buralarda buna şemral denir. Kimi yerde şemyal denir.) patlamış ise onu onaracağım, eğer iyi halde ise yeni iç lastik almayıp bunları kullanacağım.
Lastik arayışım
Her lastik benim bisikletime olmuyormuş. Lastiğin yanakları üzerinde yazan rakamlara bakarak yeni lastik alabiliyormuşuz. Buraya kadar gayet mantıklı gidiyoruz. Fakat eski bir bisikletiniz varsa orjinal lastik bulamayabilirsiniz. Markasız veya az satılan markalı bisikletiniz varsa orjinal lastik bulamayabilirsiniz. Bu nedenle lastiğin yanak kısmındaki rakamlara bakıp (mesela 26x1,75 gibi) o rakamlara uygun lastik alınabilir. Birde jantınız kaç jant onuda bilmeniz muhakkak bir yerde size gerekecektir.
Lastik işinde işin cinliği burda başlıyor. Türlü türlü lastik var. Ben şehir bisikleti kullandığım için konforlu olsun diye tombul yanaklı etli ve yumuşak lastik almak istedim. Burada karşıma "her lastik türü her kadroya uygun olmayabilir" ifadesi çıktı. Çünkü bisiklet lastiğinin genişliği kadronuza rahatça girmeli ve kenarlara sürtmemeli. Yani siz kadronuzun size sunduğu imkanlarla sınırlısınız. Benim lastik sığdı hatta biraz daha tombul lastik bile takabiliyorum kadroma. Sıkıntı olmadı çok şükür.
İnternetteki ürünler artık hesaplı değil
Önceden e-ticaret ile internetten bir şeyler almak hesaplıydı. Bazı durumlarda hala da öyle. Fakat dükkanlarda bulabileceğiniz temel ürünler internette daha pahalı dükkanlarda daha ucuz. Bunun nedeninin kargo ücreti olduğunu düşünüyorum. Çünkü aynı ürünün dükkandaki fiyatı ile internette en ucuz bulduğunuz yerdeki fiyat farkı 20-30tl çıkıyor çoğu yerde. Buda demek oluyor ki aradaki fiyat farkı kargo ücreti. Bende bazı temel ürünleri dükkandan aldım.
Manisa merkezdeki bir bisiklet dükkanında fiyatlar şöyle: (01 Aralık 2022)
- Dış lastik: 120tl
- İç lastik(şamrel): 40tl
- Bisiklet kilidi: 50tl den başlıyor
- Fosforlu yelek: 35tl
- Su matarası: 50tl den başlıyor
- Fren ve vites telleri: tanesi 10tl
- Fren teli koruyucu hortum: 10tl
- Bisiklet yaması kiti: 23tl
- Bisiklet zinciri: 43tl
- Pudra: 40tl (bunu eczaneden aldım)
- Çok küçük alyan anahtar: 15tl
- Çengelli bagaj lastiği: 10tl
- 21 vites için vites değiştirme kolları(sağ-sol):75tl
- Plastik, teker lastiğini sökme/takma levyesi: 50tl (3 adet. Tanesi 10tl (20tl kargo)-dekatlon- )
Bazen internetteki ürünler dükkandakilerle aynı bile olsa görüp almak ve hemen almak güzel oluyor. Bu yüzden dükkanı tercih ediyorum. Spesifik ürün alacaksam internetten alıyorum. Birde tamir ekipmanlarını maalesef bisiklet dükkanında bulamadım. Mesela plastik levye, bisiklet ışıldağı, kapalı sepet, zincir sökme aparatı, tel gerginliği ölçme aparatı, zincir ölçme aparatı vb. gibi şeyler yoktu. Bunların bir çoğu zaten tamirci ekipmanı ve satın alan pek yok. Sanırım satılmaz diye dükkanda bulundurmuyorlar.
Dükkandaki satıcılar herşeyi bizim kadar bilmiyorlar
Dükkan sahibi malını satmak için uğraşır. Elinde ne varsa onu satar. Ayranım ekşi demez. Malım kötü demez. Her malın toptancısını bulup ondan çeşit çeşit ürün alıp getirip pek sunmaz. Kendileri bisiklete binmiyorsa sizin neye ihtiyacınız olduğunu pek bilmez. Sizi de çok anlamaz. Satıcı için bir mal varsa vardır yoksa yoktur. Başka şey düşünmezler. Tek motivasyonları satmaktır. Bisikletler için özel üretilmiş zincir yağları dükkanlarda pek bulunmaz. Standart makine yağları veya motosikletler için olanlarını verirler size. Hatta fren teli koruyucusu ile vites teli koruyucusu dış plastiği birbirinden farklıdır. Vites teli koruyucu plastiğinin içinde bir hortum daha vardır. Bu hortum fren teli koruyucunda yoktur. Bunu dükkandaki satıcı bilmeyebilir. Dükkandaki satıcının her dediğine sakın hemen inanmayın. Önce bir araştırın, ne aldığınızı biliyorsanız öyle alın. Bu durum internetten satın aldıklarınız içinde geçerlidir.
Konudan biraz saptık ama olsun bunlarda çok önemli detaylardı. Hikayemize devam edelim.
Önce bisikletinizin durumu önemli
Bir bisikleti kapalı mekanda muhafaza ediyorsanız başka, dış ortamlarda muhafaza ediyorsanız başka olur. Üstü açık muhafaza ediyorsanız başka branlı olarak koruyarak muhafaza ediyorsanız başka olur. Bisikleti hor kullanıyorsanız başka, sakin kullanıyorsanız başka bakım gerekir. Uzun süre kullanmıyorsanız başka, bakımsız kullanıyorsanız daha başka bakım gerekir.
Benim bisikletim bir dönem kapalı yerde durdu. Sonra açıkta durdu. Böylece her yerine su ve toz bulaştı. Her yeri pas tuttu. Kirlendi, esnekliğini kaybetti yada çürüdü.
Paslarından arındırmak için sökülen parçaları detaryajan ile yıkadım. Sonra geniş bir leğene koydum. Biraz limontuzu attım (2-3 yemek kaşığı kadar). Parçaları kapatacak kadar seviyede kaynar su koydum. Bu halde yaklaşık yarım saat kadar bekledim. Sonra yıkadım. Böylece paslardan kurtulmuş oldum. Direksiyon bölgesi, ön ve arka teker göbekleri, orta göbeklerde pas kaldı. Onları sonraki söküm ve bakım aşamasında yapacağım.
 |
| Ön ve arka vites aktarıcıları. Alacağınız parçalar boyalı olursa kolay kolay paslanmaz |
Pas tutan bölgeler başa beladır
Benim bisikletimde direksiyon bölgesi, frenler, orta göbek vidaları, orta vites attırıcı, ön ve arka teker göbek orta kısımları, arka taşıyıcı sele.. Bunlar hep paslanmıştı. Şuan yapmadım ama ileride iki şey yapacağım.
Birincisi vites attırıcıları değiştirirken boyalı olanlardan alacağım. İkincisi diğer pas tutan yerlerde ise boyama yapacağım. Boyama ile metalin hava ve su ile temas edip pas tutmasını önleyeceğim. Bisikleti düzenli kurulamak, pas olması muhtemelel yerlere pas sökücü yada ok-152 gibi bir şey sürünce paslanma geciktiriliyor. ok-152 bana uygun geldi. Depoya koyacağınız zaman kurulayıp kışın da ok-152 gibi bişey sıkmak paslanmanın önüne geçirebilir sizi. Özellikle vida başları ve jant teli başlıkları gibi metal yerlerde..
Devam edelim..
Bisiklet telleri ve fren telleri
Bunlar zaten çok ucuz. Altı ayda bir değişmesi önerilmiş herkes tarafından. Bende öyle yaptım. Eskilerini çöpe attım yenilerini taktım. Plastik koruyucularını da yeniledim. Zaten onlarda ucuz.
Ön ve arka teker
Janta kadar soyup bir güzel yıkadım. Teller ve jant iç dış kısmı yıkadım. Göbek milini sökme aleti olmadığı için sökemedim ama dişlileri yıkadım. Kurumuş yağları uzaklaştırdım. Telleri tertemiz yıkadım. Göbekleri makine yağı ile iki taraftan bolca yıkadım ve fazlalık yağları akıttım, peçete ile temizledim. Göbek içindeki tel başlarını koruyan sikikonlu olması gereken ama sadece şamrel benzeri malzemeden olan şeyi söküp yıkadım. Kopan parçayı elimdeki şamyel ile yeniledim. Takmadan önce jantın lastik takılan bölgesini pudraladım. Tel kafasını koruyan plastiği pudraladım. İç lastiği (şamrel) pudraladım ki dış lastiğe yapışmasın. Dış lastiğin iç kısmını ve janta değecek kenarlarına varıncaya dek pudraladım. Latiği taktım.
Bu arada ben eski iç lastikleri yama yapıp taktım. Yeni aldığım iki tane iç lastiği yedek yaptım. Birde dış lastikleri yıkadım içine elimi sürttüm ki içinde cam, demir, diken olmasın diye. Hatta elimle kontrol ederken zımba teli batmış olan tekerdeki teli farkedip çıkardım.
Şimdi biraz ileri seviye koruma ve bakım kısımlarını konuşabiliriz
Göbekler ve miller
Öncelikle bisiklette iki teker göbeği, bir pedal çevirme göbeği, bir direksiyon göbeği ve birde oturma kısındaki koltuk göbeği bulunuyor. Ön ve arka teker göbekleri altı ayda bir açılıp temizlenip gres yağı sürülerek kapatılmalı. Tavsiye edilen gres yağı yada kauçuk gres yağı kulanabilirsiniz. Çok fazla sürmeyin derim. (Kauçuk gres yağı ot kesme makinemde demirin dönen kısmı için almıştım. Isıya dayanıklı ve su gibi eriyip akıp gitmiyor. En önemli özelliği budur.)
Bisikletlerin genelinde amortisör yoktur. Yada önde varsa arkada yoktur. Bu nedenle yük ön ve arka teker göbek millerine biner. Böylece miller bir süre sonra yamulur yada kırılır/çatlar. Bu nedenle yılda bir yada kullanıma göre iki yılda bir bilyeler de dahil olmak üzere atılıp yeni mil yeni bilyeler takılmalıdır. Takım halinde komple değişirse tadından yenmez. Hem ön teker hem arka teker için yapmak gerekiyor.
Orta göbek içinde kullanım sıklığına göre altı ayda bir, yılda bir sökülüp bakılması, yağlanması ve bir iki yıl içinde yenilenmesi iyi olur.
Zincir
Kilolu ve zayıf birisinin bisiklete binmesi zincirin ömrünü kısaltır yada uzatır. Zinciri doğru vites atımlarına uyarak kullanırsanız ömrü uzar. Bence bir iki yılda bir zincir değişmeli. Yılda iki üç kez zincir sökülüp temizlenip yağlanıp yerine takılmalı. Fazla yağı alınmalı. Zincir sökme aparatını ve mümkünse akıllı zincir (zincir power link) kullanılmalı (bu şart değildir) ki bakım yaparken kolayca sökülüp takılabilsin. Bazı arkadaşlar internette balata spreyi yardımıyla temizleyip, yıkayıp yağladıklarını gördüm. Bence para harcamaya grek yok. Zinciri sök, çıkar, yıka, kurula, yerine tak, yağla ve fazlalık yağını al. Bu yeterli. Balata spreyine para harcamaya gerek yok. Belki dağ bisikleti kullanıyorsunuzdur, toz çamur içinde kalıyorsunuzdur acil temizlemek gerekiyordur. İşte o zaman balata spreyi uygun olabilir. Zincir zamanla uzar. Uzayınca değiştirmek gerek. Bunun için ölçü aleti vardır. Fakat bunu almasanız bile kullanım sıklığına ve kullanım şartlarına bağlı olarak yılda bir zinciri değiştirmek işi çözecektir. Ben zincir ölçü aletini alma ve bir yılda bir zinciri değiştirme taraftarıyım. Sizin kullanmış olduğunuz zincir pahalıysa siz değiştirmeyin. Ölçün derim. Benim aldığım zincir 40tl civarındaydı. Değiştirsem beni çok üzmez açıkçası.
Böylece zincir konusunu da hallettik.
Sıra geldi jant akoruna.
 |
| Jant teli akoru |
Yorumlar
Yorum Gönder